Pędraki

- Dziadku, po co zbieramy te pędraki? – zapytała brązowooka dziewczynka, podnosząc z liścia ziemniaka kolejną larwę do swojego Małego plastikowego wiaderka.

- To są szkodniki – po chwili odsapnął dziadek, pochylony w drugim rzędzie kartofliska.

- A nie możemy ich po prostu rozdeptać?

- One są za sprytne na rozdeptywanie – odpowiedział dziadek i dalej przeglądał liście.

Pędraki były tłuste i pękate. Ale Agatka się ich nie brzydziła, bo w dotyku były elastyczne i przede wszystkim nie były obślizgłe. Obślizgłe robale są najgorsze do dotykania, ale takie suche to całkiem przyzwoite robaki.

- I co później z nimi zrobimy?

- Oj, zobaczysz – dziadek odchrząknął i wrócił do pracy.

Agatka też zbierała dalej, sprytnie wychwytując paluszkami wszystkie pędraki, co do jednego. Nikt nie był bardziej dokładny niż ona. Ogródki zakładowe były niewielkie, pięć grządek ziemniaków, dynie, kabaczki, dwa rzędy pomidorów, a w szklarni jedna półka z konspektami. Uwielbiała chodzić z dziadkiem do ogródka. Po pierwsze nikt jej nie pilnował za bardzo. Był płot i ścieżki – to one wyznaczały granice rzeczywistości. I była dziura w płocie na drugą stronę ogródka, gdzie rósł orzech włoski, maliny, poziomki i gdzie miał działkę „Wujek Zaściennik”. Po drugie był hydrant i kamienny krąg, a zatem wyścigi ślimaków, picie lodowatej wody, która smakowała żelazem i moczenie nóg w gorący dzień. Po trzecie był kompost.

- Babciu, dlaczego zbieramy te resztki? – zapytała kiedyś Agatka, gdy babcia do plastikowego kubełka wrzucała obierki i nać marchewki.

- To na kompost.

- Aaaa…

Kompost był najbardziej śmierdzącą górką, jaką można było zobaczyć w Puławach. Był mniejszy niż Sybilla czy Zielona, ale śmierdział najbardziej. Poza tym trzeba go było przekopywać i grabić. Co dzień. Agatka miała specjalną grackę na krótkiej rączce i małe grabki. Ale nie takie jak dziecięce plastikowe grabki do piaskownicy, miała prawdziwe metalowe grabki na drewnianym trzonku, z którego kiedyś wchodziły drzazgi w dłonie, a teraz już był gładki i wyślizgany. W kompoście najciekawsze było to, że jak się go przekopywało, to można było natrafić na skorupkę od jajka albo na kawałek marchewki. No i żyły tam małe wije, normalne dżdżownice i rosówy. Chłopaki lubiły rosówy, ciągle o nich gadały, że najlepsze na ryby i że takie obrzydliwe, ale chłopaki nie miały wstępu do ogródka. A Agatka miała tam stałą rezydenturę ze szczególnymi uprawnieniami.

Mogła na przykład zjadać poziomki od pani Marysi, podkradać morele od pani Ani i wyrywać rzodkiewki od pana Wacka. Przede wszystkim rzodkiewki i marchewki prosto z gruntu miały jedną zaletę. Trzeba było skorzystać z myjki, żeby pozbyć się resztek ziemi. A poza tym chrupały tak, że aż w głowie hałasowało.

- No i co z tym wiaderkiem teraz? – krzyknęła do dziadka, stojącego na drugim końcu grządki.

- Postaw koło szklarni, już kończę.

Dziadek wziął trzy stare deski pomalowane farbą olejną i wystawały z nich gwoździe. Farba odprysnęła co najmniej pięć razy, a każda kolejna warstwa miała inny odcień beżu. Wziął też jakieś suche patyki, łodygi i liście. I stary „Przekrój”, którym zwykle nakrywał się po poobiednej drzemce na narożniku, udając że czyta. A potem ni stąd ni zowąd mówił do Agatki:

- Gdy spałem śnili mi się moi zadkowie…

- Kto to są zadkowie? – pytała mała ciekawska dziewczynka.

- To samo co przodkowie, ale przodkowie to głupi wyraz, mi się śnili zadkowie.

- Aaa… - wpatrzona w dziadka dziewczynka rozdziawiała buzię w uwielbieniu.

No i dziadek wziął te kartki, poskręcał w kłębki. Agatka też mu pomagała lepić gazeciane kulki. I w końcu poskręcali tych kulek mnóstwo i poutykali je między gałęzie. Choć powszechnie wiadomo, że dzieci plus zapałki równa się pożar, w ogródku to Agatka była gromowładnym piromanem. Ognisko zaczęło płonąć i dymić jak szalone. Łodygi od pomidorów  wyginały się w płomieniach, zaczynały tlić się liście, a deski zostały ogarnięte przez zielone języczki. To przez tę farbę, tak mówił dziadek.

I kiedy stali sobie tak przy ognisku we dwoje - białowłosy Einstein z obrazka, Woody Allen z telewizora, zwykły dziadek Tadek, który napisał rozprawę doktorską o szczepie bakterii glebowych Rhizobium, wiążących azot z gleby u roślin motylkowych, i mała dziewczynka, przedszkolak z cieniutkimi warkoczami i opaloną na brązowo buzią, ogarniało ich ciepło i spokój.

W końcu dziadek poszedł pod szklarnię i przyniósł dwa wiaderka pędraków.

- Agatko, bądź cicho. Usłyszysz muzykę śmierci.

I zaczął wrzucać te pędraki do ogniska po jednym, a one pykały jak otwierana właśnie puszka z sokiem z Agrohansy. A jak wrzucał garść następowała kanonada kapiszonów z odpustu. A jak wrzucił wszystkie, to skwierczały skwarki na patelni u babci Dzińdzi.

***

- Tato, masz gościa.

- Dziadku to ja – powiedziała Agata, kiedy przyszła w odwiedziny do dziadka, leżącego w łóżku w małym pokoju. – A to mój syn.

Na chwilę podniósł głowę i spojrzał zamglonymi, mętnymi oczami bez żadnego wyrazu na dziecko.

- Jaki ładny malec – wymamrotał bezzębną paplaniną i znów odszedł gdzieś w głąb. Mały suchy orzeszek, ukochany wróbelek. Zagubiony nie wiadomo gdzie.